In juni 2021 opende zorgorganisatie ZorgSpectrum de locatie De Kuifmees in Nieuwegein met op de eerste etage het Verpleeghuis van Toekomst. Wie denkt dat hier alles draait om robots en techniek, vergist zich. “Het gaat hier vooral om sociale innovaties die het belang van de bewoners dienen”, aldus Monique van Rijn, manager zorg en welzijn bij ZorgSpectrum.
In De Kuifmees wonen 76 mensen met dementie. Zeventien daarvan wonen op de eerste verdieping, in het Verpleeghuis van de Toekomst. “Natuurlijk maken we hier gebruik van techniek”, vertelt Monique van Rijn, “maar dat doen we in het hele pand. Op deze afdeling onderzoeken we wat meer de mogelijkheden die innovaties kunnen hebben op het welzijn van de cliënten. Want dat staat bij ons voorop. Het gaat niet om tijdsbesparing die je dan kunt invullen met andere werkzaamheden, maar om tijd die je overhoudt om meer aandacht aan de bewoners te kunnen geven en meer plezier te beleven aan je werk.”
Tijdwinst
Monique vervolgt: “Zo hebben we een voorstel om bloeddrukmetingen direct te kunnen opslaan in het dossier van de cliënt niet opgenomen omdat het geen voordelen biedt voor de bewoners. De zorgverbeteraars, zoals we de collega’s op deze afdeling noemen, zeiden terecht: ‘De bloeddruk kun je ook direct noteren op de laptop die je bij je hebt. Het enige wat je hiermee bereikt is dat je vaker iemands bloeddruk gaat meten, terwijl dat helemaal niet altijd noodzakelijk is.’ De tijdwinst die dit systeem zou opleveren was voor onze locatie te klein.
Wat wel een handige innovatie is, is het track- and trace systeem dat we op hulpmiddelen hebben aangebracht waardoor je niet meer hoeft te zoeken naar bijvoorbeeld een tillift, maar op je telefoon kunt zien waar die is. Dat scheelt enorm veel zoektijd en de bijbehorende ergernissen. Daarnaast kijken we hoe we administratieve taken verder kunnen digitaliseren waardoor zorgverbeteraars minder tijd achter een bureau hoeven door te brengen. Tijd die ze kunnen gebruiken om een spelletje te doen met een bewoner bijvoorbeeld. Daarvoor werken we vaak samen met de ambassadeurs van Zorgtechnologie die zich bezighouden met de ontwikkeling van innovaties. Op deze afdeling kijken we of het ideeën zijn die we ook op andere afdelingen zouden kunnen toepassen.”
“We willen dat bewoners zich thuis voelen en een betekenisvol leven kunnen leiden."
Het welzijn van de bewoners
Het Verpleeghuis van de Toekomst gaat dus niet uitsluitend over technische ontwikkelingen. Waar het dan wel om gaat? “Om het welzijn van de bewoners”, aldus Monique. “We willen dat bewoners zich thuis voelen en een betekenisvol leven kunnen leiden. Op alle afdelingen van De Kuifmees werken we met dynamische verlichting die zich aanpast aan het moment van de dag; helder en actief overdag en sfeervol en relaxed ’s avonds. Datzelfde doen we met kleuren en geuren in de verschillende gezamenlijke ruimtes. Bewoners krijgen ook zoveel mogelijk vrijheid om te kunnen gaan en staan waar ze willen en hun eigen dagritme te volgen. Ze hebben allemaal een polsband waarmee ze wel in hun eigen kamer kunnen komen, maar niet in die van een andere bewoner of in een werkkast. Alleen als hun eigen veiligheid in het gedrang komt, maken we gebruik van meer beperkende maatregelen. Dan kan iemand bijvoorbeeld niet meer gebruikmaken van de lift en daardoor dus ook niet meer buiten het gebouw komen. Familieleden en mantelzorgers daarentegen, hebben een eigen toegangspas waarmee ze op elk moment van de dag naar binnen kunnen. Het netwerk van de bewoners vinden we namelijk ook heel belangrijk. Zij zijn hier dan ook altijd welkom.”
Een tablet in elke kamer
Een van de meest succesvolle innovaties in het verpleeghuis van de toekomst is de mogelijkheid voor bewoners om te kunnen beeldbellen met hun mantelzorgers”, vervolgt Monique. “Daarvoor hebben ze allemaal een tablet gekregen waarmee ze met een druk op de knop direct beeldcontact kunnen krijgen met hun naasten. Het was nog wel een uitdaging om dat gerealiseerd te krijgen, want het systeem moet ook geschikt zijn voor mensen met een verder gevorderd stadium van dementie. Sommige bewoners maken er nauwelijks of slechts een half uurtje per week gebruik van, maar er zijn er ook die driehonderd minuten per week beeldbellen. De tablets kunnen bewoners ook gebruiken om online deel te nemen aan het Multi Disciplinaire Overleg (MDO). Dan kunnen ze vanuit hun eigen kamer meepraten over hun zorg en zelf hun wensen en verwachtingen kenbaar maken. Dat moet ook de insteek zijn van zo’n MDO. Niet praten óver de bewoner, maar mét de bewoner. De tablets helpen daarbij.”
Sociale innovaties
Het zijn de zorgverbeteraars die grotendeels bepalen welke innovaties wel of niet worden ingezet in De Kuifmees. Daarbij gaat het in de eerste plaats om het welzijn van de bewoners, maar ook om het werkplezier van de zorgverbeteraars. “Als je het hebt over zorg in de toekomst, dan gaat het niet alleen om techniek”, aldus Monique, “het gaat ook over nieuwe manieren van werken. “We willen niet langer uitsluitend kijken naar diploma’s en bijbehorende functies, maar vooral naar kennis, ervaring en talenten. Sommige dagtaken kunnen ook heel goed worden gedaan door iemand die dat niet in zijn of haar functieomschrijving heeft staan. Een gastvrouw bijvoorbeeld, kan in deze nieuwe manier van werken aangeven dat ze het leuk zou vinden om af en toe met een bewoner te gaan wandelen. Dat betekent dat ze op dat moment even geen tijd heeft om de vaatwasser leeg te ruimen, maar dat kan iemand anders ook heel goed doen. Door alle verschillende dagtaken onderling te verdelen en de verantwoordelijkheden bij de zorgverbeteraars zelf te leggen, kunnen mensen zelf bepalen hoe hun werkdag eruitziet. Dat zijn sociale innovaties die een positieve invloed hebben op het dagelijkse leven binnen de zorginstelling. Door niet alleen de bewoners, maar ook de medewerkers meer vrijheid te geven, creëer je meer werkplezier. En daar genieten de bewoners ook weer van.”