De GZ-psycholoog is een belangrijk deel van de ouderenzorg. Niet alleen voor ouderen die in een zorginstelling wonen, maar ook als ondersteuning zodat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. In de regio Utrecht dreigt een tekort aan gespecialiseerde GZ-psychologen. Daarom hebben vier VVT-organisaties de handen ineengeslagen met als doel samen GZ-psychologen te gaan opleiden.
“Een GZ-psycholoog heeft na de basisopleiding een tweejarige vervolgopleiding gedaan en is daardoor bevoegd om diagnoses te stellen en hoofdbehandelaar te zijn. Dat is het belangrijkste verschil tussen een basispsycholoog en een GZ-psycholoog”, vertelt Bertine de Beir die zelf als GZ-psycholoog werkt bij Accolade Zorg. “Dat betekent dat een basispsycholoog altijd onder supervisie van een GZ-psycholoog werkt terwijl een GZ-psycholoog volledig zelfstandig functioneert en ook BIG geregistreerd is waardoor de behandeling wordt vergoed door de zorgverzekering. Zeker voor ouderen die thuis wonen, is dat een belangrijk punt omdat niet alle psychologische hulp automatisch wordt vergoed door de zorgverzekeraar of de wet langdurige zorg.”
Tekort
“Omdat de verscheidenheid aan cliënten in de ouderenzorg groot is én door de toenemende vergrijzing, is er veel behoefte aan GZ-psychologen die zelfstandig kunnen werken”, vult Nicolet Groen, projectleider van Samen Opleiden GZ-psychologen in de regio Utrecht aan. “Niet elke oudere is namelijk dementerend, vaak zijn er ook andere oorzaken voor onbegrepen gedrag zoals traumatische gebeurtenissen, eenzaamheid of depressiviteit. Om dat vast te kunnen stellen, heb je een GZ-psycholoog, liefst gespecialiseerd in ouderenzorg, nodig. In feite zijn er nu al te weinig GZ-psychologen en dat tekort wordt in de komende jaren alleen maar groter. Daarom hebben vier zorginstellingen in de regio Utrecht – Quarijn, Accolade, Silverein en Warande - besloten om te gaan onderzoeken of ze gezamenlijk nieuwe GZ-psychologen kunnen opleiden.”
Spin in het web
“Vaak is de GZ-psycholoog de spin in het web van de ouderenzorg,” vervolgt Bertine. “We werken niet alleen met de cliënt, we hebben ook contact met het team, de familie, de huisarts, specialist ouderengeneeskunde en andere betrokkenen zoals fysiotherapie en geriatrie. Het gebeurt regelmatig dat zorgverleners, zowel in een thuissituatie als in een zorginstelling, zeggen dat een oudere niet thuis of op een afdeling kan blijven omdat de oudere onbegrepen gedrag vertoont. Een GZ-psycholoog kan dan een diagnose stellen, een behandelplan maken, maar ook andere specialisten inschakelen en het team en de familieleden begeleiden bij de juiste benadering van deze oudere. Ik heb wel eens meegemaakt dat een mevrouw heel onrustig bleek op een afdeling, maar eigenlijk vooral behoefte had om bezig te zijn. Door haar meer activiteiten te geven, werd ze rustiger en kon ze op de afdeling blijven. Een gespecialiseerde GZ-psycholoog heeft de kennis, de mogelijkheden, de tijd en de middelen om dat te onderzoeken. Als mijn hulp niet was ingeschakeld, zou deze mevrouw zijn overgeplaatst of medicatie hebben gekregen om rustig te worden. Dat is voor niemand prettig, en al helemaal niet voor de oudere zelf.”
Investeren
De opleiding tot GZ-psycholoog duurt twee jaar en bestaat uit vier dagen praktijk en een dag cursus. Er moet niet alleen een praktijkinstelling bereid zijn om daar tijd en energie in te investeren, de basispsycholoog in opleiding moet worden begeleid door een GZ-psycholoog met minimaal vijf jaar ervaring. Bertine: “Bij Accolade Zorg ben ik de enige GZ-psycholoog. Als we nu zelf een nieuwe GZ-psycholoog zouden willen opleiden, zou ik daar, bovenop mijn huidige werkzaamheden, tijd voor moeten vrijmaken. Dat lukt niet.” Nicolet: “Door die opleiding samen aan te pakken, kunnen we de werkdruk spreiden en meer nieuwe GZ-psychologen in dezelfde tijd opleiden. Het is een gezamenlijke inspanning waar we uiteindelijk allemaal van profiteren. Het zou mooi zijn als in 2026 de eerste GZ-psychologen kunnen afstuderen.”
Inventariseren
Maar zo ver is het nog niet. “We zijn nu vooral bezig om met de deelnemende zorginstellingen te bekijken wat we willen, hoe we dat kunnen aanpakken en wat de individuele inbreng kan zijn”, vervolgt Nicolet. “Daarnaast leggen we contact met andere stagepartners zoals de GZZ en ziekenhuizen omdat het praktijkdeel van de opleiding op verschillende plaatsen moet gebeuren. Ondertussen zijn de GZ-psychologen die nu al bij de zorginstellingen werken aan het kijken hoe de opleiding er inhoudelijk uit moet komen te zien. Aan het einde van dit jaar hopen we de complete inventarisatie klaar te hebben zodat we in 2023 kunnen beginnen met het invullen van de opleiding en in 2024 kunnen starten. “Dan krijg ik er hopelijk over een jaar of drie ook een nieuwe collega bij”, vult Bertine lachend aan. “Het werk van een GZ-psycholoog in de ouderenzorg is namelijk heel leuk en afwisselend. Ik word in mijn werk niet beperkt door vaste tijden voor consulten, maar krijg de kans om cliënten intensief te begeleiden. Bovendien is het heel interessant om te werken met ouderen die allemaal een eigen geschiedenis en achtergrond hebben en soms ook niet meer zo goed kunnen horen of zien. Geen dag is hetzelfde.” Nicolet: “Gelukkig zien de deelnemende zorginstellingen de noodzaak van een regionale opleiding en staan ze heel positief ten opzichte van dit initiatief. We zien de toekomst vol vertrouwen tegemoet!”
Meer informatie:
https://www.toekomstbestendigeouderenzorgutrecht.nl/samen-opleiden-gz-psychologen