Krapte op de arbeidsmarkt, zzp’ers die torenhoge uurprijzen vragen, bemiddelingsbureaus die doodgewoon de tarieven verhogen. Het is een probleem waar veel VVT-instellingen tegen aanlopen. Hoog tijd om daar samen iets aan te doen.
Een coöperatie waar VVT-instellingen openstaande diensten kunnen plaatsen en waar zzp’ers dan op kunnen reageren. Dat is in grote lijnen het resultaat van de verkenning die de regio’s Zuid-Oost en Eemland onder leiding van projectleider Rita Melein de afgelopen tijd hebben ondernomen. “Je kunt het vergelijken met een marktplaats met vraag en aanbod, een soort Uber”, legt Rita uit. “De VVT-instelling heeft een opdracht, de zzp’er die daarvoor gekwalificeerd is en tijd heeft, kan zich daarvoor aanbieden. Samen bepalen ze dan welke prijs daarvoor wordt betaald. Eerlijke tarieven voor eerlijk werk. De VVT-instelling - en in de toekomst wellicht ook ziekenhuizen en andere zorginstellingen - kan kiezen uit het aanbod dat past bij de kwaliteitseisen van de organisatie én het beschikbare budget.”
"Eerlijke tarieven voor eerlijk werk."
Grote zorgen
Dat gaat nu vaak nog heel anders. VVT-organisaties moeten zelf actief op zoek naar geschikte en beschikbare zzp’ers, daar prijsafspraken mee maken en daarvan ook zelf de administratieve afwikkeling doen. “Je kunt je voorstellen dat die uurtarieven stijgen als de nood het hoogst is”, aldus Rita Melein. “Bovendien moeten de administratieve uren om een dossier aan te leggen ook worden betaald, en ook op die afdelingen is een gebrek aan personeel.”
Daarom maken veel organisaties gebruik van een bemiddelingsbureau dat weliswaar veel zorgen uit handen neemt, maar daar ook kosten voor in rekening brengt. “Niet zelden zijn dat forse bedragen”, vervolgt Rita. “Van een bureau weet ik dat ze onlangs hun tarieven met zeventien procent hebben verhoogd vanwege de toegenomen inflatie. De VVT-instelling die afhankelijk is van flexibel inzetbaar personeel heeft dan geen keuze. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel organisaties zich grote zorgen maken over deze ontwikkeling en daar iets aan willen doen.”
Niet eenvoudig
Samenwerken is dan het sleutelwoord. Maar zo eenvoudig als het klinkt, is het niet. Rita: “Op het moment dat je besluit om dan samen een bemiddelingsbureau op te richten, krijg je te maken allerlei juridische en wettelijke zaken, zoals de Autoriteit Consument & Markt (ACM) die zzp’ers wil beschermen tegen collectief gemaakte prijsafspraken. Bovendien zijn er grote verschillen in vraag en aanbod in de verschillende regio’s en zelfs tussen de individuele VVT-organisaties. Een kleinere instelling zoals de King Arthur Groep heeft andere problemen en behoeften dan een grote organisatie zoals Accolade Zorg. Als je al die organisaties aan tafel gaat zetten om te proberen een oplossing te bedenken, neemt dat veel tijd in beslag. Die tijd hebben we niet, want het probleem wordt alleen maar groter.”
FAIR
De mogelijke oplossing werd gevonden in Limburg en Brabant waar onder de naam FAIR (Flexibele Arbeid in de Regio) al enkele jaren hard aan dit thema is gewerkt. Dat heeft geresulteerd in de oprichting van een coöperatie – de bovengenoemde marktplaats - die de personeelsvoorziening van de aangesloten VVT-instellingen faciliteert. Rita: “Even voor de duidelijkheid: de coöperatie faciliteert, maar bemiddelt niet. Het is en blijft een platform waar vraag en aanbod worden samengebracht. De coöperatie kan wel een voorselectie maken door gesprekken te voeren met zzp’ers die zich willen aansluiten, dossiers aan te leggen en de administratie af te handelen, maar de uiteindelijke overeenkomst gebeurt tussen de VVT-instelling en de zzp’er. De zzp’er wordt ook betaald door de VVT-instelling.”
Kwartaal drie
Het grote voordeel van deze opzet is dat de coöperatie snel kan worden opgestart. “Je hebt minimaal twee organisaties die als voortrekker fungeren, alle andere geïnteresseerde instellingen kunnen zich als klant aansluiten en eventueel in een later stadium alsnog volwaardig lid worden van de coöperatie. Zo kun je niet alleen veel sneller, maar ook flexibeler van start, want je hoeft niet met alle deelnemende organisaties aan tafel om de voorwaarden te bespreken. Bovendien kunnen we de blauwdruk uit Limburg en Brabant als basis gebruiken, waardoor er al heel veel voorwerk wordt bespaard.”
Inmiddels hebben Anne Bosman, Jarcine Spaander en Harry Finkenflügel, de bestuurders van Accolade Zorg, King Arthur Groep en Warande, aangegeven die voortrekkersrol op zich te willen nemen en zijn er al kandidaten voor de functie van projectleider/directeur van het platform. “Wat nog niet wil zeggen dat de coöperatie volgende maand een feit is”, waarschuwt Rita Melein. “De definitieve opzet moet nog worden goedgekeurd door de besturen van de betreffende VVT-organisaties en andere betrokkenen. Bovendien zijn we nog aan het inventariseren om hoeveel zzp’ers het precies gaat in deze regio’s. In Brabant zijn het er twintigduizend, als het er hier in Zuid-Oost en Eemland honderdduizend zijn – dat weten we dus nog niet – dan gaat dat misschien boven onze pet en moeten we toch met twee aparte regionale coöperaties verder. Voorlopig gaan we ook nog niet praten met andere VVT-instellingen dan de acht die zich vanaf het begin hebben aangesloten bij de verkenning, want ook dan loop je het risico dat je het overzicht verliest. Als we in het derde kwartaal van start kunnen gaan, ben ik heel erg blij. En dan kan het snel gaan. De businesscase van FAIR belooft dat we binnen zes tot twaalf maanden break-even kunnen draaien. De winst die daarna wordt gemaakt, blijft in de coöperatie of vloeit terug naar de zorginstellingen. Dat is aan de coöperatie (die bestaat uit leden en klanten) om te beslissen, maar het geld blijft in ieder geval in de zorg.”
Probleem opgelost?
“Dit klinkt natuurlijk allemaal prachtig, maar daarmee is het arbeidsmarktprobleem in de zorgsector niet opgelost. Dat realiseren de zorginstellingen zich ook heel goed”, vervolgt Rita. “Waar we aan moeten blijven werken is het stoppen van de uitstroom van vaste medewerkers, het werven en opleiden van nieuw personeel en het veranderen van het arbeidsklimaat waardoor het voor mensen aantrekkelijk wordt om te (blijven) werken in de zorg. Maar daar wordt in andere projecten hard aan gewerkt.”
Meer informatie:
https://www.toekomstbestendigeouderenzorgutrecht.nl/regionale-capaciteitspool-regio-eemland
https://www.toekomstbestendigeouderenzorgutrecht.nl/sub-regionale-flexpool
Deelnemende organisaties
QuaRijn, Warande, Accolade Zorg, Zorggroep Charim, King Arthur Groep, Beweging 3.0, Silverein en PBG