Om ervoor te zorgen dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen, is het belangrijk dat eventuele problemen tijdig worden gesignaleerd zodat crisissituaties kunnen worden voorkomen. Dan is het fijn als huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, psychologen en straks ook specialisten in het ziekenhuis elkaar weten te vinden. Het Ouderengeneeskundig Netwerk Zuid-Oost eerste lijn zorgt daarvoor.
Binnenkort gaan de specialisten ouderengeneeskunde in de regio Zuid-Oost Utrecht op bezoek bij de huisartsen in de buurt. Dat is het resultaat van de overeenkomst die onlangs is ondertekend door de vijf VVT-instellingen (Charim, Silverein, Accoladezorg, QuaRijn en Warande) die aangesloten zijn bij het Ouderengeneeskundig Netwerk Zuid-Oost eerste lijn (ONZe) en de huisartsen van Unicum. “Daarmee is een eerste belangrijke stap gezet in het opzetten van het netwerk”, vertelt projectleider Nicolet Groen. “Dat netwerk heeft als doel ouderen zo goed mogelijk te ondersteunen in het traject van ouder worden, problemen op tijd te signaleren en tegelijkertijd de lijnen tussen de verschillende zorgverleners zo kort mogelijk te houden. Zo kunnen crisissituaties worden voorkomen en kunnen ouderen langer en met een veiliger gevoel zelfstandig blijven wonen.”
Verpleeghuisarts
De specialist ouderengeneeskunde (SO) is daar een belangrijke schakel in. Nog niet zo lang geleden stond deze bekend als verpleeghuisarts die zijn of haar werk deed binnen de muren van de VVT-instelling. Nu ouderen langer thuis blijven wonen, is er meer behoefte aan specialistische ouderenzorg, ook in de thuissituatie. “Dat is de reden waarom de naam verpleeghuisarts is veranderd in specialist ouderengeneeskunde. Het is ook een naam die beter past bij wie we zijn en wat we doen”, zegt specialist ouderengeneeskunde Maaike Posthouwer: “Bij ons gaat het niet alleen om de gezondheid, een ziekte, de thuissituatie of de lichamelijke conditie, maar om het complete plaatje van de oudere en zijn zorgbehoefte. Door in een vroeg stadium een specialist ouderengeneeskunde in te schakelen, kun je meer inzicht krijgen in de zorgbehoefte en zo ook sneller maatregelen nemen als dat nodig is. Zo krijgen ouderen de juiste zorg op de juiste plaats.”
75-plussers in beeld
“De meeste huisartsen hebben een goed beeld van de 75-plussers in hun praktijk omdat ze vaak diverse klachten hebben die door de huisarts worden gemonitord”, vervolgt Nicolet. “Maar als het gaat om meerdere chronische ziektes tegelijkertijd – bijvoorbeeld Multiple Sclerose, hartklachten en dementie – komen ouderen bij verschillende specialisten terecht die allemaal een eigen behandelplan en medicatietraject voorschrijven. Medicijnen voor de ene ziekte, kunnen gevolgen hebben voor het verloop van een andere aandoening. Dan wordt het voor de huisarts moeilijker om het plaatje compleet te houden.”
Maaike: “Een specialist ouderengeneeskunde kan – eventueel met de hulp van een mobiel geriatrisch team – een totaalbeeld van de oudere schetsen en zo de huisarts helpen bij het zoeken naar de juiste zorg en eventueel ook behandeling. Als je dat in een vroeg stadium doet, kun je veel problemen voorkomen.”
‘Veel huisartsen weten niet wat een specialist ouderengeneeskunde voor hen kan betekenen’
Toch duurt het vaak lang voordat een specialist ouderengeneeskunde wordt ingeschakeld. “Meestal pas op het moment dat het écht nodig is”, aldus Maaike. “Bijvoorbeeld als iemand na een ziekenhuisopname weer terug naar huis gaat of als een mantelzorger plotseling is uitgevallen. Dat komt vooral doordat veel huisartsen niet weten wat een specialist ouderengeneeskunde voor hen kan betekenen. Dat is wat we willen vertellen als we straks bij hen op bezoek gaan. Dat ze ons preventief kunnen inschakelen, maar ook gewoon kunnen bellen voor advies.”
Ketenpartners
Het is de eerste, duidelijke stap in het complete netwerk dat ONZe uiteindelijk wil opzetten. Nicolet: “Het is de bedoeling dat alle professionals in de eerste lijn zich aansluiten bij ONZe en dat er een driehoek ontstaat tussen de VVT-instelling, huisarts en het ziekenhuis. Want wat geldt voor de specialisten ouderengeneeskunde, geldt ook voor GZ-psychologen en de artsen in het ziekenhuis. Door beter samen te werken, eventueel gezamenlijk een zorgplan op te stellen en dat ook voor iedere tak van de driehoek toegankelijk te maken, kun je beter inspelen op de behoeften van ouderen. Dan kan een specialist in het ziekenhuis bij het voorschrijven van medicatie rekening houden met bijvoorbeeld het valrisico van de oudere, omdat dat duidelijk in het zorgplan wordt vermeld. De ouderen zelf hoeven dan ook niet meer bij elke specialist hetzelfde verhaal te vertellen en kunnen langer en met een veiliger gevoel zelfstandig blijven omdat ze de juiste zorg op de juiste plek krijgen. En als er toch een keer een crisissituatie ontstaat, dan zijn we daar – dankzij het netwerk van ketenpartners - op voorbereid.”
‘Het is de bedoeling dat alle professionals in de eerste lijn zich aansluiten bij het ONZe-netwerk’
Meer informatie: https://www.toekomstbestendigeouderenzorgutrecht.nl/onze